Gogoetak tantaka: ALMUNIAK EZ DIO KRISIARI AMAIERARIK IKUSTEN

XX. mendean, artearen eremuan, ia beti bezala, lehen urratsa eman zen amaierarik gabeko artelanaren kontzeptua garatu zenean. Ordura arteko amaiera bikaineko artelanari erantzun gisa, artelanak ez du amaierarik eta artista uneoro artelan hau garatzen joango da, obra iraunkor bat garatuz. Benetan kontzeptu iraultzaile eta aitzindaria izan zen, eta artearen eremura, aldaketa eta askatasun gehiago ekarri zituen.

Kontzeptu hau ideia bezala indartzen joan zen neurrian, artearen eremutik at, bizitzaren beste esparru batzuetara hedatu zen. Lehena, eraikuntza eta obra publikoen eremua izan zen. Garai batean, hauen prestigioa ematen ziena, lan hauen bukaera bikaina izaten zen. Gure herrietan, obra bat hasi, bukatu, inauguratu eta erabiltzeko prest egoten zen. Hauek izaten ziren urratsak eta hau zen ordena. Gure herrietan, azken 20 urteetan edo, pairatzen ditugun obra publikoetan, hauetako urrats bat desagertu egin da, bukatzea, eta besteak ordenaz aldatu dituzte. Orain, hasteko izugarrizko erabakiortasuna, gogoa eta premia izaten dute; obra hasi, bukatu aurretik inauguratu eta gehienetan ez dute bukatutzat ematen, hilabete gutxitara, lehen egin zezaketen beste zerbait egiten dute (berriz zulatu, bukatu gabeko zerbait bukatu…). Artearen eremuko artelan iraunkorraren kontzeptua, obra iraunkorraren kontzeptua herri lanen eremura eramanez.

Bigarrena, 2001eko irailaren 11ren ondoren, George W. Bushen Terrorismoaren Aurkako Gudatik etorri zitzaigun. Afganistan eta Iraken guda abiatu, guda hasi eta gutxira, guda amaitutzat eman eta armistizio faltsu bat egin, eta gudarekin jarraitu, horrela guda iraunkorraren kontzeptua militarki egokituz. Gaur egun, guda honek 100 urte baino gehiago iraungo duela esana dute, amaiera argirik ez duela. Egoera honekin amaitzeko premiarik ez dutenetik, gainera, guda berriak sortzen hasi dira, Hego Osetia edo Pakistanen bezela.

Azken oportunista Joaquín Almunia izan da, Nazioarteko Finantza Sistemaren porrotari ez omen diola amaierarik ikusten esan du. Berriz ere amaierarik gabeko bidea, amaiera bera baino bidea indartzen duena. Lehen gauzak ondo bukatzea bilatzen bazen, orain helburua ez bukatzea da, irauneraztea. Sasifilosofia bat garatu dute, emaitzaren ordez obra garrantzitsuena bilakatzen duena, etekinak obrak berak ematen baititu (komisioak, maletinak, kontratak…), gudaren amaieraren ordez gudari garrantzia ematen diona, etekinak gudak ematen baititu (armen industria, sakeoa…), irtenbidearen ordez krisiari garrantzia ematen diona, etekinak krisiak ematen baitizkie, zerbaitetarako lehertzen dute, eta konponbidearen ordez gatazka amaigabea bilatzen duena, etekinak gatazkak ematen baititu (kontrol gizartea, estatu poliziala, salbuespen egoera…).

Munduko Orden Berriaren filosofia da, eta filosofia hau eraikitzen ari diren arkitektoak, benetako eroak dira, sadiko hutsak, ustelak eta eriak dira. Hondamendia ekarri nahi digute eta kontrol digital oso batetarako gizarte batetaruntz garamatzate. Eta dirudienez, esperpentoak ez du amaierarik, kointzidentzia? Dirudienez, halaber, artistak ahoa itxiarekin ederragoak gaude, alegia, ideiarik eman gabe, gure burutazioak, gure sorkuntza esparru askea ez dezaten gure askatasuna oztopatzeko baliatu, ez dezaten haien mesedetan gure aurka erabili.